Chuyển tới nội dung

Phân bón và dinh dưỡng cây trồng

Lân (P) Và Vai Trò Của Lân Đối Với Cây Trồng

Lân (P) Và Vai Trò Của Lân Đối Với Cây Trồng

Trong nông nghiệp hiện đại, việc cung cấp đầy đủ dinh dưỡng khoáng cho cây trồng đóng vai trò quyết định đến năng suất và chất lượng nông sản. Bên cạnh đạm (N) và kali (K), lân (P) được xem là một trong ba nguyên tố đa lượng thiết yếu, tham gia vào hầu hết các quá trình sinh lý, sinh hóa của cây. Tuy nhiên, việc bổ sung lân không đúng cách hoặc không kịp thời có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho sinh trưởng và phát triển của cây trồng.

Lân là gì?

Canxi là nguyên tố không di động
Canxi là nguyên tố không di động

Lân (P) là nguyên tố hóa học ký hiệu P (Phosphorus), thuộc nhóm phi kim, chiếm khoảng 0,1–0,5% khối lượng khô của cây trồng. Trong tự nhiên, lân tồn tại chủ yếu ở dạng hợp chất vô cơ như apatit, photphorit, khó tan trong nước, khiến cây khó hấp thu trực tiếp.

Có hai loại phân lân  là: Lân tự nhiên (Apatit, Photphoric) và Lân sản xuất công nghiệp (Super lân, Lân nung chảy) có thể dùng bón thúc. Hàm lượng lân trong phân được tính dưới dạng P2O5 hữu hiệu  (quy theo khối lượng).

Trong cây, lân tồn tại dưới dạng:

  • Ion H₂PO₄⁻ và HPO₄²⁻ (dễ tiêu, dễ hấp thu qua rễ).
  • Chất lượng quả kém, dễ mềm, hư hỏng trong bảo quản.
  • Dạng hữu cơ liên kết trong ADP, ATP, axit nucleic (DNA, RNA), phospholipid.

Nói cách khác, lân không chỉ là dinh dưỡng khoáng mà còn là nguyên tố năng lượng và di truyền.

Các bài viết liên quan:

Vai trò của Lân đối với cây trồng

Cách xử lý khi cây thiếu hoặc thừa Magie
Cách xử lý khi cây thiếu hoặc thừa Magie

Vai trò trong trao đổi năng lượng

  • Lân là thành phần của ATP (Adenosine Triphosphate) đồng tiền năng lượng của tế bào.
  • Tham gia vào quá trình quang hợp, hô hấp và vận chuyển năng lượng trong mọi hoạt động sống.

Vai trò trong sinh trưởng và phát triển rễ

  • Lân kích thích sự phát triển bộ rễ khỏe, ăn sâu và lan rộng.
  • Cây được bổ sung đầy đủ P sẽ có khả năng hút nước và dinh dưỡng tốt hơn.

Vai trò trong ra hoa, kết trái

  • Lân thúc đẩy quá trình phân hóa mầm hoa, thụ phấn và thụ tinh.
  • Giúp quả chắc, hạt mẩy, nâng cao năng suất và chất lượng.

Vai trò trong cấu trúc di truyền

  • Lân là thành phần cấu tạo của DNA, RNA, quyết định quá trình truyền đạt và sao chép thông tin di truyền.

Theo Havlin et al. (2014):

“Phosphorus is essential in virtually every process in plants including photosynthesis, respiration, energy storage and transfer, cell division, and cell enlargement.”

Các loại phân Lân phổ biến

Hiện nay, phân lân được sử dụng dưới nhiều dạng khác nhau, tùy theo tính chất đất và nhu cầu cây trồng.

Lân tự nhiên (Photphorit, Apatit)

  • Chứa Ca₃(PO₄)₂, ít tan, thích hợp cho đất chua.
  • Giá rẻ nhưng hiệu quả chậm, thường dùng bón lót lâu dài.

Super Lân (Supephosphate)

  • Chứa 16–20% P₂O₅ dễ tiêu, tan nhanh.
  • Phù hợp bón thúc, đặc biệt cho cây ăn quả, cây hoa màu ngắn ngày.

Lân nung chảy (FMP – fused magnesium phosphate)

  • Có P₂O₅ 15–18%, tan tốt trong môi trường axit yếu do rễ tiết ra.
  • Hiệu quả bền vững, phù hợp đất chua phèn.

Phân phức hợp (DAP, MAP)

  • DAP (Diammonium Phosphate): 18-46-0 vừa cung cấp N vừa cung cấp P.
  • MAP (Monoammonium Phosphate): 11-52-0 hiệu quả cao trong giai đoạn nuôi hạt, trái.

Cách sử dụng Lân hiệu quả

Khi nào nên bổ sung Lân?

  • Giai đoạn cây con – phát triển rễ: bón lót ngay từ đầu để bộ rễ khỏe.
  • Giai đoạn phân hóa mầm hoa: giúp ra hoa đồng loạt, tăng đậu quả.
  • Giai đoạn nuôi hạt, củ, quả: đảm bảo chất lượng nông sản.

Nguyên tắc sử dụng

  • Bón phân bón lá: Lân (P) trong đất thường bị cố định bởi các ion Fe, Al, Ca tùy thuộc vào pH đất, dẫn đến cây khó hấp thu. Khi sử dụng phân bón lá chứa lân, dinh dưỡng được hấp thu trực tiếp qua khí khổng và biểu bì lá, giảm tình trạng thất thoát.
  • Sử dụng đúng liều lượng: tránh thừa gây ngộ độc hoặc rửa trôi lãng phí.

Theo Syers et al. (2008):

"Việc sử dụng lân cần gắn liền với quản lý đất hợp lý, tránh lạm dụng, vì P dễ bị bất động trong đất và gây ô nhiễm môi trường nếu thừa."

Các bài viết liên quan:

Kết luận

Lân (P) là một trong ba nguyên tố đa lượng quan trọng nhất cho cây trồng, quyết định đến năng suất và chất lượng nông sản. Từ việc tham gia vào quá trình trao đổi năng lượng, hình thành bộ rễ, phân hóa mầm hoa, cấu trúc di truyền, lân có vai trò toàn diện và không thể thay thế.

Việc sử dụng lân cần tuân thủ nguyên tắc bón đúng lúc, đúng cách, đúng liều lượng, kết hợp cải tạo đất và phân hữu cơ để đạt hiệu quả tối ưu. Nếu thiếu lân, cây còi cọc, khó ra hoa; nếu thừa lân, cây dễ bị mất cân đối dinh dưỡng, ảnh hưởng đến năng suất lâu dài.

Với lợi ích rõ rệt về năng suất và bảo vệ môi trường, việc đầu tư vào phân lân không chỉ là một chiến lược nông nghiệp thông minh mà còn là sự cam kết của công ty đối với sự phát triển bền vững và chất lượng của sản phẩm nông nghiệp.

Với đội ngũ nhân sự hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nhập khẩu và kinh doanh phân bón, giải pháp dinh dưỡng cây trồng từ Châu Âu, Dynagro cam kết cung ứng những sản phẩm với chất lượng như đúng cam kết, mang hiệu quả bền vững, góp phần nâng tầm nông sản Việt trên thị trường thế giới.

Quý doanh nghiệp, quý đối tác quan tâm đến các dòng sản phẩm cung cấp dinh dưỡng toàn diện từ Châu Âu, xin liên hệ hotline (028) 6686 5593 để được tư vấn chi tiết và tận tình.