Chuyển tới nội dung

Phân bón và dinh dưỡng cây trồng

4 Chỉ Số Quan Trọng Cần Kiểm Soát Khi Quản Lý Đất Trồng

4 Chỉ Số Quan Trọng Cần Kiểm Soát Khi Quản Lý Đất Trồng

Việc quản lý đất trồng trong nông nghiệp hiện đại, đất không chỉ là nơi cây trồng bám rễ mà còn là hệ sinh thái sống quyết định năng suất, chất lượng và sức khỏe lâu dài của cây. Tuy nhiên, nếu không hiểu rõ tính chất đất, việc bón phân hay xử lý cải tạo sẽ trở nên thiếu chính xác, gây lãng phí và đôi khi phản tác dụng. Để quản lý đất trồng hiệu quả, nhà nông cần nắm vững 4 chỉ số cốt lõi gồm: pH, hàm lượng chất hữu cơ (OM), CEC và EC.

Đây là những thông số mang tính định hướng kỹ thuật, giúp đưa ra quyết định canh tác có căn cứ, tối ưu đầu vào và đảm bảo hiệu quả bền vững cho vườn cây.

pH đất – Yếu tố quyết định khả năng hấp thu dinh dưỡng

Trong quản lý đất trồng, pH đất thể hiện độ chua hay kiềm của đất
Trong quản lý đất trồng, pH đất thể hiện độ chua hay kiềm của đất

pH đất thể hiện độ chua hay kiềm của đất, có ảnh hưởng trực tiếp đến sinh lý cây trồng và mức độ hòa tan của các nguyên tố dinh dưỡng. Đây là chỉ số cần kiểm tra đầu tiên trong mọi chương trình cải tạo đất hoặc thiết kế dinh dưỡng.

  • pH < 5.5: Đất quá chua, làm giảm hấp thu Lân (P), Canxi (Ca), Magie (Mg), Molypden (Mo); đồng thời tăng nguy cơ nhiễm nhôm độc (Al³⁺).
  • pH > 7.5: Đất kiềm mạnh, làm giảm khả năng hấp thu Kẽm (Zn), Sắt (Fe), Đồng (Cu), Mangan (Mn), Bo (Bo).
  • Giá trị tối ưu: 5.5 – 6.5 (đa số cây trồng phát triển tốt trong khoảng này).

Theo FAO Soil Bulletin No. 10:

"pH ảnh hưởng đến sinh khả dụng của hơn 13 nguyên tố khoáng thiết yếu."

Các bài viết liên quan:

Hàm lượng chất hữu cơ (OM – Organic Matter)

chat-huu-co-4-chi-so-quan-trong-cua-dat
Chất hữu cơ (OM – Organic Matter) trong đất đóng vai trò là nguồn dinh dưỡng bền vững

Chất hữu cơ trong đất đóng vai trò là nguồn dinh dưỡng bền vững, giúp cải thiện cấu trúc đất, giữ ẩm và thúc đẩy hoạt động hệ vi sinh vật có lợi. Đây là yếu tố then chốt giúp đất tơi xốp và giữ được tính sống.

  • OM thấp (<1%): Đất chai cứng, dễ khô hạn, nghèo vi sinh.
  • OM cao (>2%): Cải thiện khả năng giữ nước, giữ phân và tăng hoạt động enzyme.

Khuyến nghị: Canh tác bền vững cần OM ≥ 2%, nên bổ sung phân hữu cơ, phân xanh, hoặc phụ phẩm sinh học.

CEC – Dung tích hấp thu cation

cec-4-chi-so-quan-trong-cua-dat
CEC (Cation Exchange Capacity) đo khả năng đất giữ và trao đổi các ion

CEC (Cation Exchange Capacity) đo khả năng đất giữ và trao đổi các ion dinh dưỡng dương như Ca²⁺, K⁺, Mg²⁺, NH₄⁺.

CEC là một chỉ số quan trọng cho đất bởi vì nó đo lường khả năng của đất chứa vi sinh vật hoạt động hoặc trao đổi với môi trường xung quanh. Chúng đánh giá khả năng của đất trong cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng. 

 CEC càng cao, đất càng “giàu” khả năng lưu giữ dưỡng chất, giảm thất thoát phân bón.

  • CEC < 10 meq/100g: Đất cát, giữ phân kém, nên bón nhiều lần với liều nhỏ.
  • CEC > 15 meq/100g: Đất thịt hoặc có OM cao, thích hợp bón phân hữu cơ và khoáng lâu tan.

Ví dụ:

  • Đất cát (mùn thấp): 3-5.
  • Đất cát (mùn cao): 10-20.
  • Thịt mịn (loam): 10-15.
  • Thịt trung bình (silt loam): 15-25.
  • Đất sét và thịt pha sét: 20-30.
  • Đất than bùn: 50-100.

Ứng dụng: Xác định tần suất và liều lượng bón phân hợp lý theo từng loại đất.

Theo Tisdale et al., Soil Fertility and Fertilizers, 2013:

"CEC là chỉ số định lượng khả năng cung cấp dưỡng chất dài hạn."

EC đất – Độ dẫn điện (Electrical Conductivity)

EC phản ánh tổng lượng muối hòa tan trong đất
EC phản ánh tổng lượng muối hòa tan trong đất

EC phản ánh tổng lượng muối hòa tan trong đất, giúp đánh giá nguy cơ mặn hóa, tích lũy muối, hoặc sự thiếu hụt dinh dưỡng. EC thường được đo bằng mS/cm.

  • EC < 0.2 mS/cm: Đất nghèo dinh dưỡng, cần tăng bổ sung hữu cơ hoặc phân khoáng.
  • EC > 2.5 mS/cm: Cảnh báo dư muối, có thể gây ngộ độc ion, giảm hút nước, vàng lá.

Phù hợp: EC từ 0.5 – 2.0 mS/cm tùy cây trồng, giai đoạn sinh trưởng và loại đất.

Theo USDA Salinity Laboratory:

"EC trên 4 mS/cm ảnh hưởng đến sinh trưởng hầu hết cây trồng không chịu mặn."

Việc hiểu và theo dõi 4 chỉ số quan trọng của đất gồm pH, OM, CEC và EC là nền tảng để xây dựng chương trình dinh dưỡng tối ưu, đảm bảo hiệu quả canh tác và tính bền vững lâu dài.

Những chỉ số này không chỉ giúp đánh giá chất lượng đất mà còn là cơ sở khoa học để điều chỉnh pH, lựa chọn loại phân phù hợp, xác định tần suất tưới phân và cải thiện hệ sinh thái đất.

Các bài viết liên quan:

4-chi-so-quan-trong-cua-dat

Với đội ngũ nhân sự hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nhập khẩu và kinh doanh phân bón, giải pháp dinh dưỡng cây trồng từ Châu Âu, Dynagro cam kết cung ứng những sản phẩm với chất lượng như đúng cam kết, mang hiệu quả bền vững, góp phần nâng tầm nông sản Việt trên thị trường thế giới.

Quý doanh nghiệp, quý đối tác quan tâm đến các dòng sản phẩm hữu cơ từ Châu Âu, xin liên hệ hotline  (028) 6686 5593 để được tư vấn chi tiết và tận tình.