Độ phì nhiêu của đất là yếu tố quan trọng quyết định sự phát triển của cây trồng, được đánh giá dựa trên nhiều chỉ tiêu như hàm lượng mùn, lượng dưỡng chất, khả năng giữ phân và nước, cũng như hoạt động của vi sinh vật đất. Điều này phụ thuộc vào quá trình tích lũy sinh học, hóa học và vật lý ở từng vùng địa lý khác nhau, khiến mỗi loại đất có đặc tính phì nhiêu riêng biệt.
Để nâng cao độ phì nhiêu của đất, có thể áp dụng các biện pháp như bón phân vô cơ hoặc hữu cơ, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật phân giải và khoáng hóa. Một loại đất có độ phì nhiêu cao sẽ có những đặc điểm sau:
- Dung dịch đất giàu các chất dinh dưỡng mà cây trồng có thể hấp thụ.
- Các chất dinh dưỡng từ phân bón dễ dàng chuyển hoá thành dạng dễ hấp thụ cho cây trồng.
- Giữ chặt các chất dinh dưỡng hòa tan và hạn chế sự rửa trôi chúng.
- Cân bằng cung cấp các chất dinh dưỡng theo nhu cầu của cây trồng.
- Bảo vệ độ ẩm và cung cấp đủ nước cho cây trồng.
- Duy trì độ thoáng tốt, đáp ứng nhu cầu oxy cho rễ cây.
- Không làm cứng các chất dinh dưỡng như kết tủa, từ đó giữ chúng trong dạng dễ hấp thụ.
Đất có độ phì tự nhiên cao có thể cho năng suất cao mà không cần bổ sung phân bón, tuy nhiên để đảm bảo năng suất tối đa và duy trì sự sinh trưởng vượt trội, việc bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết là không thể thiếu. Đây là nền tảng quan trọng cho các biện pháp kỹ thuật khác nhằm tối ưu hóa sản xuất nông nghiệp.
